Một trong những nguyên lý cơ bản để quản lý tài chính hiệu quả đó là việc chúng ta phải xác định được giá trị thời gian của tiền. Đây là tiêu chí để định giá tài sản và các khoản đầu tư, giúp cho nhà quản trị đưa ra các quyết định phân bổ tài chính phù hợp nhất.
Vậy, giá trị thời gian của tiền là gì? Xác định tiêu chí này bằng công thức nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay ở bài viết dưới đây.
Giá trị thời gian của tiền là gì?
Giới kinh tế học cho rằng, các khoản tiền ở mỗi thời điểm khác nhau sẽ có giá trị khác nhau và cần thiết phải có một khái niệm để thể hiện được sự biến đổi này. Từ đây, đã ra đời khái niệm “giá trị thời gian của tiền”.
Thông thường, một khoản tiền ở thời điểm hiện tại sẽ có giá trị cao hơn số tiền tương tự trong tương lai do ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Điều này cũng giải thích lý do tại sao các nhà đầu tư luôn muốn dòng tiền chuyển động và sản sinh thêm nhiều đồng tiền mới.
Giải thích lý do tại sao tiền có giá trị theo thời gian?
Ba nguyên nhân giải thích cho việc tiền có giá trị theo thời gian như sau:
1. Lạm phát
Lạm phát là yếu tố luôn hiện hữu ở nền kinh tế và chúng làm đồng tiền bị mất giá, giảm sức mua. Điều này đồng nghĩa với việc giá trị của đồng tiền tương lai có thể sẽ thấp hơn nhiều so với thời điểm hiện tại.
Ví dụ, năm nay bạn mua một chiếc điều hòa nhiệt độ trị giá 8 triệu đồng. Tuy nhiên, hai năm sau với 8 triệu đồng này, bạn sẽ không thể mua được chiếc điều hòa nhiệt độ này nữa.
2. Chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội được hiểu là lợi ích mà bạn đã bỏ qua khi không lựa chọn một phương án đầu tư. Ví dụ, bạn đang có 100 triệu đồng trong tay, số tiền này được đem đi gửi ở ngân hàng trong thời hạn 12 tháng với lãi suất 7%/năm. Cuối kỳ, chúng ta nhận được 107 triệu đồng (bao gồm 100 triệu đồng tiền gốc và 7 triệu đồng tiền lãi). Như vậy, nếu giữ số tiền này trong nhà, các bạn đã đánh mất đi cơ hội có được 107 triệu đồng.
3. Rủi ro
Rủi ro cũng là một trong những điều mà bạn có thể sẽ phải đối mặt khi đầu tư và trường hợp xấu nhất, chúng ta sẽ mất hoàn toàn khoản tiền đó trong tương lai. Chúng ta chỉ có thể dự đoán tương lai chứ không thể biết trước chắc chắn những gì sẽ diễn ra.
Nếu đầu tư đúng, bạn sẽ nhân đôi, nhân ba thậm chí mười lần số tiền hiện tại. Ngược lại, nếu sai, nhà đầu tư sẽ bị thiệt hại và chúng ta sẽ không thể nhận được khoản tiền như kỳ vọng.
Công thức xác định giá trị tiền theo thời gian
Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào, việc đầu tiên chúng ta cần làm là tính toán xem phương án đầu tư nào tối ưu nhất. Các bạn cần quy đổi số tiền sẽ nhận được trong tương lai về thời điểm hiện tại để đánh giá tính khả thi và mức độ hiệu quả.
Như đã nói ở trên, tiền có giá trị theo thời gian do chúng bị ảnh hưởng bởi ba yếu tố: Lạm phát, chi phí cơ hội và rủi ro. Trên thực tế, ba yếu tố này đều đã được tính toán thông qua một chỉ số gọi là lãi suất.
Có 2 khái niệm về giá trị thời gian của tiền là giá trị tiền hiện tại và giá trị tiền tương lai. Trong đó, giá trị tương lai của tiền ($FV_n$) sẽ bao gồm tiền hiện tại ($PV_0$) và tiền lãi ở thời điểm đó ($i$), $n$ là số kỳ tính lãi.
$$FV_n=PV_0+i$$
Phương pháp tính tiền lãi là yếu tố rất quan trọng, quyết định đến giá trị tiền tương lai. Có hai cách tính lãi suất là phương pháp tính lãi đơn và phương pháp tính lãi kép. Trong đó, hầu hết hiện nay chúng ta đều áp dụng cách tính lãi kép để xác định giá trị thời gian của tiền. Như vậy, giá trị tiền trong tương lai còn được tính theo công thức:
$$FV_n=PV_0*(1+i)^n$$
Trong đó:
- $FV_n$: Giá trị tiền tại thời điểm cuối kỳ n trong tương lai.
- $PV_0$: Số tiền hiện tại (vốn đầu tư ban đầu).
- $i$: Lãi suất/kỳ (%).
- $n$: Số kỳ tính lãi.
Từ công thức trên, chúng ta có thể tính toán giá trị tiền hiện tại như sau:
$$PV_0={\frac{FV_n}{(1+i)^n}}$$
Như vậy, nếu để lựa chọn giữa hai phương án, nhận tiền ở hiện tại hoặc nhận số tiền này vào thời điểm trong tương lai, chắc chắn chúng ta nên lựa chọn phương án 1. Ngược lại, nếu muốn nhận tiền trong tương lai, hãy tiếp tục tính toán về phương án đầu tư để sinh lời, gia tăng số tiền cuối kỳ mà bạn sẽ nhận được.
Lời kết
Chính vì tiền có giá trị theo thời gian nên thay vì để chúng “đứng yên”, hãy luôn luôn “chuyển động” chúng. Tuy nhiên, một khoản tiền có thể sinh lời hay không còn phụ thuộc vào việc chúng ta quyết định lựa chọn hình thức đầu tư nào. Hy vọng bài viết trên đã giúp các bạn trả lời được câu hỏi giá trị thời gian của tiền là gì. Chúc các bạn thành công!
